Het tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma verbetert de waterveiligheid door primaire waterkeringen te versterken.
Projectkenmerken
- Gebied: Nationaal
- Onderwerp: Waterveiligheid
- Ministerie: IenW
- Fase: Realisatie
Opgave
Een stelsel van primaire waterkeringen beschermt Nederland tegen overstromingen door zee, rivieren en meren. Het op juiste sterkte houden van deze waterkeringen is van groot belang voor het handhaven van de gewenste veiligheid tegen overstromen. De Waterwet schrijft voor dat om de twaalf jaar moet worden getoetst of de primaire waterkeringen in Nederland voldoen aan de wettelijke normen.
Uit de eerste en de tweede Landelijke Rapportage Toetsing (in 2001 en 2006) bleek dat respectievelijk 549 km en 680 km aan dijken, dammen en duinen en respectievelijk 82 en 206 van de zogenoemde kunstwerken niet aan de gestelde eisen voldoen. Daarnaast zijn negen locaties langs de Nederlandse kust bestempeld als ‘zwakke schakels’. Voor deze locaties werd voorzien dat zij binnen een termijn van twintig jaar niet meer aan de norm voldoen.
Oplossing
Wanneer de primaire waterkeringen niet aan de normen voldoen, zijn maatregelen zoals dijkversterking of versterking van de kunstwerken nodig. Op basis van de uitkomsten van beide toetsrondes is een planning en prioritering gemaakt voor de benodigde verbeteringswerken.
Deze maatregelen (oorspronkelijk 88 in totaal) zijn opgenomen in het tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP-2). In 2015 is het project Markermeerdijk Zuid- en Westkade overgeheveld naar het Hoogwaterbeschermingsprogramma, waardoor het aantal maatregelen van het programma wijzigt naar 87.
Bijdrage oplossing aan beleidsdoelstelling
Het programma draagt bij aan een adequate bescherming tegen overstromingen.
Planning
In de Basisrapportage is aangegeven dat de projecten uit HWBP-2 in 2017 dienen te zijn afgerond. Enkele grote, complexe projecten zullen later gereed zijn (zie Voortgangsrapportage 11). Het laatste project dat wordt opgeleverd is het project Markermeerdijken (oplevering voorzien in 2021).
Financiën
Het budget van HWBP-2 bedraagt € 2.663 mln (op basis van Voortgangsrapportage 11). Artikelen DF 1.01.01 en 1.01.02.
| Jaar | Budget in mln. | Oplevering Markermeerdijken |
|---|---|---|
| MIRT 2013 | 3.151 | 2021 |
| MIRT 2014 | 3.218 | 2021 |
| MIRT 2015 | 3.226 | 2021 |
| MIRT 2016 | 3.051 | 2021 |
| MIRT 2017 | 2.712 | 2021 |
| MIRT 2018 | 2.650 | 2021 |
| MIRT 2019 | 2.663 | 2021 |
| Bedrag in mln. | Bedrag in mln. | Bedrag in mln. | Bedrag in mln. | |
|---|---|---|---|---|
| verschil | 2.027 | 1.954 | 44 | 29 |
| waarvan uitgekeerde prijsbijstelling (IBOI) | 209 | 180 | 27 | 2 |
| Jaar | Budget in mln. gerealiseerd | Percentage gerealiseerd |
|---|---|---|
| 2012 | 731 | |
| 2013 | 941 | |
| 2014 | 1.246 | |
| 2015 | 1.395 | |
| 2016 | 1.629 | 62% |
| 2017 | 1.791 | 67% |
Politiek/bestuurlijk
In 2011 is het HWBP-2 door de Tweede Kamer aangewezen als Groot Project. In dit kader is begin oktober 2011 de Basisrapportage aan de Kamer verstuurd. De eerste Voortgangsrapportage is in april 2012 aangeboden. Afspraken over gezamenlijke financiering door rijk en waterschappen zijn vastgelegd in het Bestuursakkoord Water van 2011.
Naar aanleiding van de derde Landelijke Rapportage Toetsing (2011) is een nieuw Hoogwaterbeschermingsprogramma opgesteld (zie het desbetreffende projectblad).
Uitvoering
De eerste projecten zijn in 2007 gestart. De verbeteringsmaatregelen worden uitgevoerd door de beheerder (90% van de primaire waterkeringen is in beheer bij waterschappen, 9% bij Rijkswaterstaat en de rest bij derden, onder andere provincies en gemeenten). De maatregelen worden gezamenlijk gefinancierd door het rijk en de waterschappen. HWBP-2 is onderdeel van het Deltaprogramma met behoud van eigen besturing, organisatie en financiering.
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Algemeen | X | ||||||
| MIRT-fase | |||||||
| Opgave | |||||||
| Oplossing | X | ||||||
| Planning | X | ||||||
| Financiën | X | X | X | X | |||
| Politiek, bestuurlijk | X |
Toelichting op de wijzigingen
2013: Het budget is verlaagd met € 35,3 mln. Het bedrag is overgeheveld naar het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma.
2016: Aan de Tweede Kamer is gemeld dat het project Markermeerdijken in 2021 opgeleverd wordt (VGR 7). Tevens is gemeld dat bij ontwerpbegroting 2016 er € 150 mln vrijvalt van het programmabudget ten bate van het Deltafonds. € 100 mln wordt conform bestuurlijke afspraken aangewend voor het nieuwe HWBP en € 50 mln komt binnen het Deltafonds beschikbaar voor waterveiligheid.
2017: In ontwerpbegroting 2017 wordt voorgesteld € 327 mln vrij te laten vallen ten bate van het Deltafonds. € 218 mln wordt conform bestuurlijke afspraken aangewend voor het nieuwe HWBP en € 109 mln komt binnen het Deltafonds beschikbaar voor waterveiligheid.
2018: In de ontwerpbegroting 2018 wordt voorgesteld om € 81 mln vrij te laten vallen. Dit kan volgens de bestuurlijk afgesproken verdeelsleutel worden ingezet bij het nieuwe HWBP (twee derde deel) en voor de waterveiligheidsopgave in het Deltafonds (een derde deel).
